Middeleeuwse dwangburchten van West-Friesland en Alkmaar
[Home][Kaart][Introductie][English ][Burchten/kastelen chronologie][Overige objecten][Artikelen][Pre-Hollandse periode][Gegevens- en bronnen]

[Terug naar inhoud pre-Hollandse periode]      [Home]

Ansfried op een West-Friese zegel?

(Reconstructie van een wapen)

Door Bernd Ooijevaar


De visie bestaat dat de afgebeelde persoon op het oude zegel van het Hoogwouder ambacht (1289, 1299 en 1319) Ansfried betreft. Hoewel dit alles speculatief is, zijn er een aantal opvallende overeenkomsten te bespeuren:

    Reconstructie van het wapen op het middeleeuwse zegel van Hoogwouder ambacht.
    (Den Haag, Nationaal Archief [voorheen Algemeen Rijksarchief]/Bernd Ooijevaar)
  1. De afgezette helm.
    Dit kan verwijzen naar de militaire achtergrond van de heilige Ansfried. Ook het beeld uit omstreeks 1929 laat een afgezette helm zien aan de rechterzijde van Ansfried.
  2. Het ovale zegel.
    Meestal verwijst een zegel met een ovale vorm naar een geestelijke persoon of instelling (soms voeren ook vrouwen een ovaal zegel maar dat lijkt in dit geval niet van toepassing).
  3. Het kruis.
    Dit kan verwijzen naar de diverse kruistochten waaraan de (West-)Friezen, in opdracht van de paus in Rome, diverse malen succesvol deelnamen (bijv. Damiate 1218). Ook op munten uit die tijd is vaak een soortgelijk kruis te vinden.
  4. Het schild.
    Het schild waarop het kruis is gesitueerd lijkt een omgedraaid Noormannenschild waarvan de punt is afgebroken. Mogelijk refereren de ingezetenen hiermee aan de bisschop van Utrecht (Ansfried) die zich dapperlijk keerde tegen de Noormannen.
  5. De staf.
    De staf met het patriarchale of Lotharingse kruis. Een patriarch is een aartsvader. Mogelijk wordt hier verwezen naar de oudste of stamvader van het gebied. De patriarchale kerk (hoofd- of moederkerk) van het Hoogwouder ambacht was de St. Maartenskerk van Medemblik die op haar beurt een filliatie was van de oeroude kerk van (het bisdom) Utrecht. Vlak voor de 'onderwerping' van Hoogwouder ambacht in 1289 schakelde de West-Friezen de hulp in van de bisschop. Blijkbaar voelde zij zich meer onderworpen aan het kerkelijke, dan aan het wereldlijke gezag.
  6. Het vaandel.
    Mogelijk staat Ansfried vóór het landschapsvaandel van het Ambacht. De voet van het vaandel lijkt te zien onder de manspersoon.
  7. Het gezicht.
    Aangezien het zegel vrij gaaf is en de graveur van de mal geen enkel probleem lijkt te hebben gehad met het graveren van details als bijvoorbeeld de letters, is het opmerkelijk dat het gezicht van de persoon nogal "misvormd" is. Delen we het gezicht in tweeen dan valt echter op dat het uit twee gezichten lijkt te bestaan....





[Home]