Middeleeuwse dwangburchten van West-Friesland en Alkmaar
[Home][Kaart][Introductie][English ][Burchten/kastelen chronologie][Overige objecten][Artikelen][Pre-Hollandse periode][Gegevens- en bronnen]

[Terug naar de inhoud overige objecten]     [Home]

Overige gebouwen, sterkten en objecten

Een steenhuis in Medemblik?

Een middeleeuws versterkt huis.

Door Ben Dijkhuis
(Laatste update 04-03-2025)

Er zijn diverse vermoedens geopperd, dat rond de West-Friese omringdijk meerdere kleine versterkingen hebben bestaan. Wellicht kunnen we een kandidaat aanvoeren, wellicht een oude versterkte woning in het middeleeuwse Medemblik, dat sinds eeuwenlang van de kaart is verdwenen.

Bestond er een steenhuis in Medemblik?

Er bestaat evidentie, dat er een huis bestond die tot het grafelijk domein in Medemblik behoorde. In een grafelijk register in het Nationaal Archief wordt melding gemaakt van een leentransport van 8 oktober 1371 1. Dat zijn een huis en hofstede en een stuk korenland in Medemblik. De leen is toegekend aan Broeder Volkartsz.:

"Broeder Volkarts zoon heeft minen here wi ghedinghen een huys, een hofstede ende van stucke oeten lands legghenden binnen Medenblic ende twee marghen lands legghende in Spanbroec ende minen here heeft hun dit voirscreven goed weder overlyet ten erfleen binnen eersten leede mit te overstane ghedaen in Den Haghe 's donresdaghes na octobris ande voirscreven latende anno LXXI."
(Bron: Nationaal Archief; Archief van de graven van Holland (AGH); inventarisnr. 227 (Register IIII van akten van hertog Albert, 1358 - 1390) fol. 126v. nr. 811.)

Fragment van het manuscript NA; AGH227; fol. 126v/nr.811

In de collectie aan leentransporten van J.C. Kort, vindt men nog een oudere vermelding van een leentransport van 12 september 1336, die mogelijk op hetzelfde object betrekking kan hebben. Het gaat om een hofstede en 3 Hollands pond per jaar, toegekend door graaf Willem III aan Broeder Papinc. Deze Hofstede grensde aan het leen van Zibrant (de pape), de koster van Medemblik.

"Broeder Papinc leene
Willaem grave etc, maken cond allen luden dat Broeder Papinc ons op ghedraghen hevet ene hofstede ligghende binnen der porte van Medenblic, die beleghen hevet here Zibrant die pape die coster es tote Medenblic op die west zide ende Jelderic Aliken sone op die oestzide, ende die hofstede hevet hi weder van ons ontfaen ten rechten liene. Voirt hebben wi hem ghegheven van ons in rechten liene te houden drie pond Hollands tsjairs, ende bewisen hem die jairlix in te nemen tote sinte Jans misse middesomer ane onsen bailiu van Medenblic; ende ombieden onsen bailiu van Medenblic die nu es jof namaels wesen sal dat hi hem jairlix die drie pond Hollands betale toten termine voirscreven, ende dair of neme aen betoich van quitantie, ende mid dien betoghe sullen wi hem jairlix van also vele quiten in ziere eerster rekeninghe. Ghegheven in die Haghe des donresdaghes na onser Vrouwen dach nativitas int jair ons Heren Mo CCCo ses ende dortich."
(Bron: Nationaal Archief; Archief van de graven van Holland (AGH); inventarisnr. 324 (Groot register Friesland)) fol. 28r. nr. 151.

Fragment van het manuscript NA; AGH324; fol. 28r./nr.811

Het laatste past binnen de bepaling die graaf Willem III op 20 oktober 1325 uitvaardigde, dat er een kapelaan aan het kasteel van Medemblik werd aangesteld. Door de baljuw moest de kapelaan in levensonderhoud worden voorzien, en tevens recht had op een jaarlijkse bijdrage aan kleding en 3 pond Hollands (5 pond zonder kleding).
(Bron: Nationaal Archief; Archief van de graven van Holland (AGH); inventarisnr. 324 (Groot register Friesland)) fol. 19r. nr. 70.

De eerste aanstelling van een kapelaan zou mogelijk zijn toegewezen aan meester Boudijn van Medemblik. Dat is afgeleid dat er 3 pond Hollands per jaar werd uitgekeerd.
(Bron: Nationaal Archief; Archief van de graven van Holland (AGH); inventarisnr. 324 (Groot register Friesland)) fol. 19r. nr. 71.

Ben Dijkhuis, februari 2016 (update 4-3-2025)

Voetnoten en bronnen:

  1. (Lit. 72a, J.C. Kort, p. 671-673). J.C. Kort, heeft mogelijk een verkeerde interpretatie van de datum gegeven. Hij geeft 8 mei aan als datum.

[Home]