Middeleeuwse dwangburchten van West-Friesland en Alkmaar
[Home][Kaart][Introductie][English ][Burchten/kastelen chronologie][Overige objecten][Artikelen][Pre-Hollandse periode][Gegevens- en bronnen]

[Terug naar inhoud chronologie]      [Home]

De ruïne van het Huis te Nuwendoorn: kasteelterrein op de schop


(Update 12-05-2023)

Nieuw onderzoek en herinrichting in de 21e eeuw.

← Het huis te Nuwendoorn in de 20ste eeuw

De periode 2001-2023

Het ontwerp van de herinrichting van het kasteelterrein door architect Paul van Vliet.
In het begin van de 21e eeuw stond het kasteelterrein van het Rijksmonument, 'Huys te Nuwendoren', er verwaarloosd bij. Bovendien bleken de muurresten in zorgwekkende toestand te verkeren. In september 2005 hebben de Provincie Noord-Holland en de Gemeente Harenkarpsel een plan opgesteld om verder verval te voorkomen. De Gedeputeerde Staten van Noord-Holland besloten in 2006 om hiervoor maximaal € 500.000,- vrij te maken, voor het opknappen van het terrein.
De plannen voor de revitalisatie hielden het volgende in:

De architect Paul van Vliet heeft, binnen het kader van de bovengenoemde doelstellingen, de opdracht van de Provincie van de provincie gekregen, om een ontwerp te maken. Dit ontwerp leidde tot het idee voor een verhoging van de muren door middel van (moderne) kloostermoppen, met op sommige plaatsen, waaronder de muren van de voormalige poorttoren, een extra ophoging. Daarnaast laat het ontwerp de donjon (noordwestelijke hoofdtoren) zien, die met moderne materialen, tot de originele afmetingen is gereconstrueerd. De toren is beklimbaar en goed in de wijde omgeving zichtbaar, terwijl voldoende ruimte voor flora en fauna bestaat. Het was eveneens de bedoeling om de originele zeedijk, naast het kasteel, te reconstrueren.

Het kasteelterrein nadat alle begroeiing was gerooid.
Foto's: Jantine Leeflang
Onder, de oude situatie naar Google-Earth

Alvorens dat met de reconstructiewerkzaamheden een begin was gemaakt, werd door Hollandia Archeologen te Zaandijk een bureau- en veldonderzoek uitgevoerd. Het rapport van het bureauonderzoek is in 2007 gepubliceerd (Lit. 124). Het Inventariserend Veld Onderzoek (IVO) bestond uit het graven van proefsleuven door de grachten rondom en grondboringen. (Lit. 125)
Dit laatste onderzoek leverde een aantal interessante zaken op. Zo zijn de brede muren gefundeerd op lagen van rondhout. Gezien de ouderdom waren deze goed geconserveerd, doch bestaan nu voor het grootste deel uit water, zodat de dragende kracht verloren is gegaan. Datering van het hout zal vrijwel het exacte bouwjaar opleveren.
De slotgracht was breder dan men aanvankelijk dacht, maar ook ondiep. Er is veel puin achtergelaten in de gracht van de afbraak in de 14e eeuw. Verder trof men nog een laag grond met Romeins-inheemse scherven (ca. 100 n.C) aan (Lit. 145).

De situatie na het graven van de proefsleuven voor het veldonderzoek van de slotgracht. Opvallend is de originele, met houten palen, construeerde ondergrond voor de kasteelfundering. De middelste foto toont een oude brugpeiler.
Foto's: Remco Cevat.

Graafmachine aan het werk.
(Foto: Remco Cevat).

Na het onderzoek, heeft er een ware kaalslag op het terrein plaatsgevonden.


Na het uitbaggeren van de grachten en het verwijderen van de begroeiing in 2008, is in de loop van 2009 begonnen met het metselwerk en in 2010, werd een metalen gevaarte opgesteld, die dienst doet als 'reconstructie' van de donjon. Na plaatsing van een windvaan op het dak, werd het hoogste punt van deze 28 meter hoge uitkijktoren, op 19 mei 2010 bereikt.

Ondanks de goedbedoelde opzet van het revitaliseringsplan, blijkt niet iedereen even enthousiast te zijn over het project. Met name de kaalslag van het terrein en het uiteindelijke resultaat viel niet altijd in goede aarde. Een aantal streekhistorie-georiënteerden in West-Friesland heeft hun ongenoegen niet onder stoelen of banken geschoven. (www.vkblog.nl/bericht/282279/Puinhoop_Nuwendoorn [Dode link]. Volkskrantblog 15-10-2009: Puinhoop Nuwendoorn)

Op deze foto, gemaakt in september 2009, is te zien, dat er een begin is gemaakt met het metselwerk.
Foto: John Wennips, KastelenInNederland.nl
De weg naar het Huys ten Nuwendoren (juni 2010)
Foto: Jantine Leeflang

Panorama van het kasteelterrein in mei 2010
(Foto: Jantine Leeflang
)

Nogmaals de metalen donjon (juni 2010).
Foto: Jantine Leeflang

De officiële opening van het kasteelterrein vond plaats op 6 juli 2011 door gedeputeerde Elvira Sweet en burgemeester E. Vermeer van gemeente Harenkarspel, gevolgd door een publieksdag op 23 juli. De onderstaande foto's geeft een indruk van een meer architectonisch, dan een historisch verantwoord kunstwerk (met alle respect voor de ontwerper Paul van Vliet). Of dit terrein toegevoegde educatieve waarde heeft gekregen ten opzichte van de oude situatie, is nog maar de vraag. In ieder geval draagt de Latijnse tekst dat afkomstig is van de bekende ruiterzegel van Floris V " S' Florencii.Comitis.Hollandie " (S' staat voor Sigulum = zegel) op de metalen plattegrond daar verder niet aan bij. Het valt verder te bediscussiëren of de uitkijktoren op de plaats van de voormalige donjon, een toegevoegde waarde waarde heeft. Helaas ontbreken de contouren van de woonvertrekken op het terrein en zijn, volgens de aanwezige plattegrond, zonder enig bewijs stallen in de hoofdburcht gesitueerd. De overkapping van de vorige eeuw van de waterput paste blijkbaar niet in het beeld en is in een uithoek ver van het kasteelterrein weggezet.

Verder heeft men met grote hardnekkigheid het voormalige kasteelterrein 'THuys te Nuwedore' genoemd, hetgeen aantoonbaar historisch onjuist is. De enkelvoudsvorm 'dore' wordt overigens niet door Melis Stoke, geschiedschrijver van de Hollandse graven uit de 13e eeuw aangewend. We zien dit ook niet in andere documenten terug. De 'clerc' van de graaf gebruikte in zijn Rijmkroniek in ieder geval een meervoudsvorm 'doren' of 'dueren', dit met betrekking tot een soort van toponiem: "..Hi (=Floris V) hadde begonnen ten Nuwendoren.." en: "..Ende braken thuys ten Niwendueren..". De enkelvoudsvorm 'dore' doet in dit verband wel erg vreemd aan. (Zie het artikel: Inzake de naam Nuwendoorn.)

De uiteindelijke situatie van het terrein van het voormalige 'Huys te Nuwendoorn' in augustus 2011.
Foto's Ben Dijkhuis



De periode 2023-

Op 11 mei 2023 vond er een overdracht plaats, waarbij de gerestaureerde ruïne van eigenaar wisselde. De Provincie Noord-Holland droeg het monument over naar Stichting Monumentenbezit. De sleutel werd op symbolische wijze door een zgn. woestijnhavik van Birdlive in handen gegeven aan Mark van den Bos, de directeur van de stichting.
Stichting Monumentenbezit is ook eigenaar van kasteel Radboud in Medemblik.

← Het huis te Nuwendoorn in de 20ste eeuw

Geraadpleegde bronnen en literatuur:

Literatuur
(Lit. 124, G.T.C. van den Berg)
(Lit. 125, G.T.C. van den Berg)
(Lit. 145, F. Diederik)

Andere bronnen:

[Vorige][Home]